Hamé Dramé: Komakha Magassa à la mare Macina, Partie 13

Google+ Pinterest LinkedIn Tumblr +

demanda à 1 de scruter les alentours pour trouver un point d’eau. Il chercha jusqu’à ce qu’il trouva une mare gardée par les gens de . Il les salua.

– D’où venez-vous? Leur demanda .

– Nous venons de Saré Hamdallaye, lui répondirent les gens du .

– Que faites-vous ici ? Leur demanda Komakha.

– C’est Cheikhou qui nous demanda de garder cette mare afin que les gens du Fouta ne puisse s’abreuver. Tu es qui d’abord? Demandèrent les gardiens.

– Je m’appelle Komakha Magassa Dioufon , Dioufon Lamina et je suis avec El Hadj Oumar. Depuis Kagorotan jusqu’ici, dès qu’il y a cent combattants, il fait appel à moi pour les capturer. Tenez-vous prêts, s’il plait à Dieu, je remplirai cette outre dans la mare et je l’amènerai à El Hadj Oumar afin qu’il fasse ses ablutions.

A d’i kuuñi. A ti: «Axa giri minne?» I ti: «O giri Saare Hamudallayi.» A ti: «Axa kun ri manne yi yere?» I ti: «Siixu Aamadu yan ti o nan ri ke ji tanga, Fuutankon nan max’a mini. Baawo a na Maasina ñiiñen ya. An xa na ko yi?» A ti: I ke ya ni Koomaxan Magasa yi. I ro Siixu diinan di Kagorota ya, n’a wara yere, a ga da kame yugo wari noqu su, a wa i koyini i ya, i baane w’i ragana. Axa n’axa moxon sirondi. Sumalle ke be g’i maxa, i w’a fakka. Alla ga na duŋe, Siixu wa sallijin ragana t’a yi lenki.

Komakha Magassa descendit du cheval, alla jusqu’à la marre et remplit son outre. Puis il l’attacha solidement à la selle de son cheval. Il mit son pied droit dans l’étrier et avant que le gauche ne soit sur le cheval, les cent gardiens de la mare firent feu sur lui. Quand la fumée de la poudre s’estompa, il fit tomber les balles échouées sur son selle.

Yaxanbaane ke yanqa. A da sumallen tunnindi jin di ma a ga fakka, a da fanama gerebuusin ŋa. A d’i teyentan ro alikeebun di. Noogen ga kiñene kanmun ŋa bire be, i da kame ke kattan tukk’a yi. A d’i degeren ña na mexen ferefetu bakka xirixen di a taaxu.

Komakha Magassa chevaucha sa monture et vint donner l’outre remplie d’eau à El Hadj Oumar puis retourna à la mare du Macina. Il les bastonna et ils prirent leurs jambes à leur cou. Il les pourchassa jusqu’à ce qu’ils rentrèrent dans la cité de Hamdallaye.

Puis Cheikhou Amadou envoya un messager à El Hadj Oumar afin de lui signifier que la terre du Macina lui appartient.

A daga jin kini Siixu yi, a saage riini katta Maasina kamen yaxanbaanen ŋa. A d’i buxuti, m’a g’i rondini Saare Hamudallayi. Yillen ga kere, Siixu Aamadu da yaxanbaane taaxu siyugon kanma, nan ti a n dag’a ko Siixu Umoru Fuutanken da, a na xur’a da Maasina ñiiñe, i ke ya fo ni.

Cheikhou Amadou demanda à son messager de dire à El Hadj Oumar que demain, il mettra au pied de chaque arbre mille guerriers et qu’il sache avec certitude qu’il ne passera pas la journée sur la terre du Macina. Cette terre sera pour lui un lit et une couverture. Que El Hadj Oumar sache que le ciel appartient à Dieu, mais que la terre du Macina est pour Amadou.

Xunbane yillen ga na kare, n’a wutu Hamudallayi, nan dag’a taaxu Simaaye, badage su ga gunnen di, i wa wujunu tanmi donbi yugo sigindini a wure. A nta kirana Maasina ñiiñen di. A na xur’a da nan ti Alla ya fo ni kanmu, i ke Aamadu ya fo ni ñiiñen ŋa (Alla jeyi kanmu miino Aamadu jeyi leyidi).

Doudou SAKHO


Annotations

1. Komakha Magassa est un d’origine . Il s’est converti au Nioro quand El hadj Oumar est venu voir le marabout du Nioro: Dioumou Kaba. A ce moment, cent personnes tous ont trahi El hadj Oumar. Komakha Magassa se joignit au marabout en remplacement de la centaine de Kagoros qui ont trahi. On l’appelle Komakha Magassa et son surnom est: Dioufon Tounkara, Dioufon Lamina. On dit Makhan Tounkara, , Makhan , . Ces noms de famille sont des Kagoro d’origine.

Share.

About Author

Comments are closed.